معماری داده

معماری داده (Data architecture) جزء اساسی مدیریت داده است. از آنجا که اطلاعات بیشتر سازمان‌ها بیش از آن است که افراد بتوانند آن را درک کنند؛ لازم است داده‌های سازمانی در سطوح مختلف نمایش داده شود تا قابل‌ درک بوده و مدیریت بتواند درباره آن تصمیم‌گیری کند. محصولات معماری داده شامل توصیفاتی درباره وضعیت موجود، تعریف نیازمندی‌های داده، راهنمای یکپارچه‌سازی داده و کنترل دارایی‌های اطلاعاتی است. معماری داده یک سازمان توسط مجموعه یکپارچه‌ای از مستندات طراحی و اطلاعات پایه در سطوح مختلف انتزاع، توصیف می‌شود که شامل استانداردهایی درباره چگونگی جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، نظم‌دهی، استفاده و حذف داده‌ها است. مشخص کردن چرخه حیات داده‌ها در سازمان نیز در این قسمت تعریف می‌گردد.

معماری داده شامل استانداردهایی درباره چگونگی جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، نظم‌دهی، استفاده و حذف داده‌‌های سازمان است.

هدف معماری داده شامل موارد زیر است:

ارتباط بین استراتژی کسب‌ و کار و فناوری را ایجاد کند.
سازمان‌ها را از نظر استراتژیک آماده می‌کند تا به‌ سرعت محصولات، خدمات و داده‌های خود را توسعه دهند تا بتوانند از مزایا و فرصت‌های کسب‌ و کار ناشی از تکنولوژی‌های جدید استفاده کنند.
نیازهای کسب‌ و کار را به نیازهای اطلاعاتی و سیستمی تبدیل کند تا فرایندها به طور اتوماتیک داده‌های خود را دریافت کنند.
انتقال داده و اطلاعات پیچیده را در کل سازمان مدیریت کند.
ارتباط بین کسب‌ و کار و فناوری اطلاعات را تسهیل کند.

دو مورد زیر، خروجی اصلی معماری داده می‌باشد:

نیازمندی‌های پردازش و ذخیره‌سازی داده‌ها
طراحی ساختار و طرح‌هایی که بتواند نیازمندی‌های فعلی و بلند مدت سازمان را برآورده کند.

در معماری داده به مفاهیم زیر باید توجه شود:

دامنه معماری سازمان: معماری داده زیر مجموعه معماری سازمانی است و در کنار معماری کسب‌ و کار، برنامه کاربردی و فنی کار می‌کند. معماران دامنه‌های مختلف، باید با هم تعامل داشته باشند تا یکپارچگی در معماری سازمانی حفظ گردد.
چارچوب معماری سازمانی: چارچوب معماری، ساختار اساسی برای توسعه معمارهای مرتبط استفاده می‌شود. این چارچوب، به درک معماری کمک کرده و به روش تفکر در این حوزه نظم می‌بخشد. در اغلب چارچوب‌ها، معماری داده، به‌ عنوان یکی از حوزه‌های معماری قرار دارد. برای مثال، چارچوب زاکمن نوعی از چارچوب معماری سازمانی است.
معماری داده‌های سازمانی: طراحی اجزایی که برای سازمان هستند را شامل می‌شود.
مدل داده‌های سازمانی: می‌تواند هم به‌ صورت یک محصول مجزا و هم به‌ عنوان یک مدل داده مرکب در سطوح مختلف باشد. در این مدل درک درست از موجودیت‌های سازمان، مشخصه‌ها و روابط بین آن‌ها مهم است.
طراحی جریان داده: نوعی از رده‌بندی داده‌هاست که وظیفه آن، مشخص کردن نحوه جریان داده‌ها در فرایند و سیستم‌های کسب‌ و کار است.

هدف اصلی حوزه معماری داده، مشخص کردن چرخه حیات و زنجیره ارزش داده، تعیین لایه‌های این معماری با توجه‌ به نیازمندی‌های کسب‌ و کار و فناوری‌های موجود و در نهایت مصورسازی و مستندسازی دقیق آن است.

فرایندها و روش‌ها

تدوین چرخه حیات داده در سازمان

منظور از چرخه حیات داده، تعریف و تدوین فرایند از ایجاد داده در سازمان، تا پردازش، آرشیو و در نهایت نابودی آن است. در معماری داده یکی از فرایندها و فعالیت‌های اصلی تدوین چرخه حیات داده است.

تدوین زنجیره ارزش داده

زنجیره ارزش داده، فرایند تبدیل داده از داده‌های خام به خروجی با ارزش تحلیلی است. زنجیره ارزش داده در قالب لایه‌های مختلف از بعد کلان در معماری داده باید تدوین گردد و سپس در واحدهای فنی منطبق با این معماری ابزارها و فناوری‌های لازم پیاده‌سازی گردد.

مستندسازی کلی معماری داده

یکی از فعالیت‌های اصلی در معماری داده، مستندسازی و مصورسازی محصولات و خروجی‌ها به شکلی قابل درک برای مصرف کنندگان است. معماری داده مفهومی انتزاعی است. لذا مستندسازی و مصورسازی مفاهیم و فرایندها اهمیت ویژه‌ای در این حوزه دارد.

نقش‌ها

معمار داده

وظیفه معمار داده، طراحی معماری داده در لایه‌های کسب‌ و کار و فنی و همین‌ طور تدوین چرخه حیات و زنجیره ارزش داده است.

مستندساز معماری داده

وظیفه مستندسازی و تدوین مستندات با قابلیت‌های مناسب بصری به عهده مستندساز معماری داده است.

فناوری

ابزارهای مدل‌سازی داده

ابزارهای مدل‌سازی داده و مخزن داده مدل برای مدیریت مدل داده‌های سازمانی ضروری هستند. اکثر ابزارهای مدل‌سازی موجود امکان مرتبط کردن مدل‌ها در سطوح مختلف را فراهم می‌کنند و مدل‌های مختلف را به هم مرتبط سازند.

نرم‌افزارهای مدیریت دارایی

این نرم‌افزارها برای نگهداری اطلاعات سیستم‌ها، محتویات آن‌ها و ارتباط بین آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزارها به سازمان‌ها امکان می‌دهند تا اطمینان حاصل کنند که تعهدات قراردادی خود را در قبال مجوزهای نرم‌افزاری رعایت کرده و داده‌های لازم را در خصوص دارایی‌ها جمع‌آوری کنند تا بتوانند هزینه‌های خود را کاهش دهند.

برنامه‌های طراحی گرافیکی

این برنامه‌ها برای ایجاد نمودارهای طرح معماری، نمودار جریان داده، زنجیره ارزش داده و سایر محصولات معماری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پاسخ به سوالات :

Gallery

Contacts

خواندنی‌ها